«وحید مژده»، کارشناس مسائل افغانستان در رابطه با موضوع صلح در این کشور به خبرنگار مهر در کابل گفت: ما چند سال پیش این مساله را مطرح کردیم که صلح در افغانستان توسط خود افغان ها می تواند به وجود بیاید. اگر ما به طرف خارجی ها برویم آنها از ما امتیاز می خواهند تا به ما کمک کنند.
متاسفانه آقای کرزی نیز علاقمند به مساله صلح نبود و هر روز از پاکستان صحبت می کرد و معتقد بود پاکستان می تواند صلح را در افغانستان بیاورد. بعد از شهادت استاد ربانی رئیس شورای عالی صلح، کرزی گفت ما دیگر با طالبان صحبت نمی کنیم و با پاکستان مذاکره می نماییم در حالی که آنها اصلا با طالبان صحبت نکرده بودند چون با کسانی گفتگو می کردند که آنها ارتباطی با طالبان نداشتند.
بعد از اینکه آقای شرف غنی به قدرت رسید و حکومت وحدت ملی ایجاد شد، باز هم به سوی پاکستان رفتند. وی با صراحت می گفت که ما قدم به قدم پیش می رویم و تمام مشکلات حل می شود؛ بالاخره پس از چند ماه نظرشان برگشت و نتیجه این شد که ماه های زیادی را از دست دادند.
دولت وحدت ملی حالا از مکانیزم جدید حرف می زنند. اگر منظور از مکانیزم جدید این است که باید خود افغان ها دست به کار شوند، راهش این است که یک عده افراد بی طرف که همه جناح ها به آنها اعتماد کنند به سوی طالبان و دولت افغانستان بروند و از این طریق نظریات دو طرف را به هم نزدیک کنند. وقتی این حالت به وجود بیاید من فکر می کنم قدم های خوبی به سوی صلح برداشته می شود.
اما اگر منظور این باشد که بازهم پاکستانی ها یک عده افراد را پیشاور و کویه جمع کنند و به عنوان پروسه صلح به اینجا بیاروند من فکر نمی کنم این پروسه به نتیجه برسد و قدم مثبتی را به طرف صلح شاهد باشیم.
به نظر شما در گذشته شورای عالی صلح ناکام بوده است؟
شورای عالی صلح از همان ابتدا توسط طالبان رد شد. طالبان گفتند ما با حکومت افغانستان مذاکره نمی کنیم. پروسه ای که حکومت افغانستان از طریق شورای عالی صلح راه اندازی کرد یک پروسه دولتی بود. پروسه ای که باید به راه می افتاد پروسه ای بود که با هر دو طرف می توانستند ارتباط برقرار کنند که این کار را آقای کرزی انجام نداد.
در حقیقت آقای کرزی با راه اندازی شورای عالی صلح، راه صلح را بست. کسانی که همین الان در شورای عالی صلح هستند معتقدند باید با طالبان بجنگیم. دوام این جنگ برای برخی وسیله امرار معاش است. افغانستان در طول بیش ۳۰ سال گذشته اینچنین بوده است؛ کسانی که در جنگ بودند ثروتمند شدند و مردم زیر پا له شدند. از این به بعد هم می خواهدند همین حالت ادامه پیدا کند.
برنامه مدونی برای صلح وجود ندارد که ما بفهمیم برنامه دولت برای صلح چیست. اینها می گویند پاکستان طالبان را باید به زور سر میز مذاکره بیاوردند که این کار اصلا امکان ندارد. ما می بینیم ملا برادر که نفر دوم تحریک طالبان بود توسط پاکستان دستگیر می شود و وقتی که او از صف خارج شد کسان دیگری جانشین او می شود و جنگ ادامه پیدا می کند. پاکستان کسانی را پای میز مذاکره می آورد ولی دیگر اعضای طالبان صلح را قبول نمی کنند. من فکر می کنم عدم شناخت از پاکستان و طالبان و عدم درک درست از اینکه طالبان چه می خواهند سبب شده صدها میلیون دلار پول هزینه شود اما هیچ نتیجه ای در بر نداشته باشد.
پس می توانیم بگوییم کسانی در نظام فعلی حکومت خواهان صلح نیستند و به خاطر اینکه قدرت و دارایی خود را از دست ندهند بر خلاف صلح کار می کنند؟
کسانی که در بدنه دولت هستند و انتظار می رود آنها از صلح صحبت کننند از جنگ می گویند. البته مسائل قومی نیز دخیل است. برخی فکر می کنند اگر صلح بیاید این امتیازاتی که الان دارند از آنها گرفته می شود و لذا فکر می کنند باید جنگ ادامه پیدا کنند تا طالبان به صلحی که آنها می خواهند راضی شود.
تا دولت یک اراده درست نداشته باشد صلح حاصل نمی شود و صلح با این افراد به وجود نمی آید. کسانی که بیشتر علاقه مندی شان به خارج است. وقتی دولت ریشه در این خاک نداشته باشد چطور می تواند صلح را بیاورد.
شما فکر می کنید این حکومت، حکومت مافیایی است؟
در این هیچ شکی نیست. کسانی که الان در کنار اشرف غنی هستند در کنار کرزی هم بودند. آقای اشرف غنی به خاطر اینکه بدنام نشود کسانی را که مشهور به دزدی بودند از کنار خود دور کرد ولی بسیاری از افراد حکومت سابق هم اکنون نیز در کنار وی هستند.
قبل از تشکیل دولت وحدت ملی گفته می شد دولت جدید از جوانان اسفتاده می کند اما اکثر کسانی که در بدنه دولت مشغول به کار هستند از فامیل های وزیران و افراد صاحب نفوذ است.
این مساله چه پیامدهای منفی برای کشور خواهد داشت؟
پیامد منفی اش همین است که روزانه هشت هزار نفر برای گرفتن پاسپورت مراجعه می کنند. وقتی چهارده سال پیش نیروهای خارجی به داخل خاک افغانستان آمدند و صحبت از بازسازی افغانستان بود، هزاران نفر از خارج افغانستان به داخل خاک وطن آمدند و خوشحال بودند که افغانستان ساخته می شود. آنها آمدند و سرمایه گذاری کردند اما بعد از اینکه حضور نیروهای خارجی کمرنگ شد هزاران نفر از کشور خارج شدند.
برای رسیدن به صلح چه راه هایی را باید پیمود؟
در طول این ۱۴ سال چرا افغانستان ساخته نشد؟ مقامات آمریکایی می گویند پولی که ما برای بازسازی افغانستان فرستادیم از مجموع پولی که برای بازسازی اروپا در زمان مارشال مصرف شد بیشتر است. در آن زمان بیش از ده کشور اروپایی دوباره ساخته شد اما در افغانستان این مساله اتفاق نیفتاد.
راه حل مشکل افغانستان این است که جنگ متوقف شود. هم طالبان باید این مساله را درک کنند و هم کسانی در راس حکومت هستند. باید بپذیریم که طرف مقابل هم به عنوان یک انسان حق دارد و آنها هم باید این مساله را قبول کنند. باید مذاکرات بین الافغانی اغاز شود و به دنبال پاکستان و دیگر کشور ها نرویم.
نظر شما